poniedziałek, 17 listopada 2014

#2 Święte Litery - Logogramy, fonogramy czyli pierwsze słowa

W piśmie hieroglificznym rozróżniamy trzy formy zapisu:
  1. typ logogram- czyli przedstawienie zapisu całego słowa za pomocą jednego znaku,
  2. typ fonogram- czyli przedstawienie dźwięku mowy,
  3. typ determinatyw- czyli pozwalający sprecyzować znaczenie słów.
Istotną cechą systemu jak i większości pism semickich jest to, że zapisuje się tylko spółgłoski, bez samogłosek. Rdzenie słów są zwykle trójspółgłoskowe i w zasadzie nieodmienne. Fleksja czyli odmiana prawdopodobnie polegała na różnym "wstawianiu" samogłosek między spółgłoski przy wymowie. Np.: słowo piękny piszemy nfr a wypowiadamy "nefere", lub "nefre".

W klasycznym średnioegipskim zapisie języka wyróżniamy 24 spółgłoski. Aby podać ich wartość stosuje się tzw. transliterację, używając nowożytnych znaków alfabetu i specjalne znaki diakrytyczne (kropki, kreski, łuki, odwrócone daszki).

LOGOGRAMY

Najprostsza forma logogramu to taka, w której słowo jest przedstawione dosłownie jako wyobrażenie istoty, przedmiotu lub rzeczy, którą ma realnie oznaczać.


a) przedstawia słońce może oznaczać- "słońce" r' lub "dzień" hrw

b) poziomy rzut domu oznacza- "dom" pr

c) przedstawia ludzką twarz- "twarz" hr

d) para nóg, przedstawia wszelkie czynności związane z chodzeniem- "iść" iw


Zapis oparty wyłącznie na logogramach byłby bardzo niepraktyczny i wymagałby stosowania tysięcy znaków. Do tego niektórych słów nie można by wyrazić w ten sposób. Dlatego stosowano także fonogramy.

FONOGRAMY

Fonogramy powstały w celu zapisywania zapożyczeń fonetycznych. W procesie tym logogramy używane są do zapisywania słów lub ich części, z którymi nie muszą być związane znaczeniowo, ale mają tą samą strukturę spółgłoskową:


1) logogram oznaczający "usta" r mógł zostać użyty jako fonogram o wartości r do zapisu słowa "do, w kierunku, ku" lub jako fonem r do zapisu słowa 2) rn "imię"

3) logogram oznaczający pr "dom" został użyty w 4) jako fonogram o wartości pri "iść, chodzić"

Widać, że system ten działa trochę jak rebus. Fonogramy występują jako znaki jedno-, dwu- i trójspółgłoskowe.

Poniżej zamieszczamy spis większości fonogramów i ich wartości. Już przy ich użyciu możemy pisać nasze pierwsze słowa.

Jednospółgłoskowe:


Dwuspółgłoskowe:



Trójspółgłoskowe:





I pierwsze słowo:


nbt "kobieta"- Użyliśmy tutaj dwóch fonogramów pierwszy o wartości nb drugi o wartości t  możecie to sprawdzić w spisach fonogramów wyżej.

Myślę, że ten długi i wyczerpujący wpis chociaż trochę rozświetlił spojrzenie na hieroglify. A następnym razem: determinatywy czyli znaki ułatwiające interpretację tekstu oraz bonus czyli wymowa. Rzucimy okiem jak czytać zlepki spółgłosek jak nbt czy nfr.





1 komentarz: